Burak KESKİNCİ/ BEYOĞLU’nda Ceneviz Surları’nın Harup Kapısı bölümünde bulunan yaklaşık 700 yıllık tarihi kitabenin, İstanbul 2 Nolu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 2019 yılında İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne taşınmasına karar verildi. Hırsızlığa karşı demir kafes içerisinde muhafaza edilen kitabe, önündeki dar yoldan geçen araçlar tarafından tahrip edilme tehlikesiyle karşı karşıya. Mimari Restorasyon ve Kültür Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Mimar Serhat Şahin, şunları söyledi: “Cenevizlilerden miras kalan bire bir buçuk metrelik anıtsal kitabe maalesef kötü durumda. Bununla ilgili kararı almıştık. Yeri ilgili koruma kurulundan alınmış olup, mevcut durumu nedeniyle İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne kaldırılarak yerine replikasının konulmasına karar verilmiştir. Onarım aşamasındadır.” “Maalesef bu müdahale yapılmadı” dedi. İBB’den yapılan açıklamada; Ceneviz surlarındaki restorasyon çalışmalarının devam ettiği ve replikasının henüz hazır olmadığı belirtildi.
Beyoğlu’nda Galata Kulesi’ne yakın bir bölgede Yanıkkapı Caddesi üzerinde bulunan yaklaşık 700 yıllık Ceneviz armalı tarihi kitabe; Hırsızlıktan ve çevreye zarar vermemek için uzun süre demir kafeste muhafaza edildi. Mimari Restorasyon Kültür Varlıklarını Koruma Derneği’nin başvurusuyla, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı İstanbul 2 Nolu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 2019 yılında Ceneviz Surları’ndaki tarihi kitabenin replikası yapılmış; Orijinal eserin İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne kaldırılmasına karar verildi. Bölgedeki restorasyon çalışmalarının ve İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkezi ile Bölge Laboratuvarı’nda hazırlanacak replika kitabenin tam yerine yerleştirilmesi işleminin İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütüleceği öğrenildi. Mimari Onarım Kültür Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Mimar Serhat Şahin, İBB gruplarının yaklaşık bir yıl önce bölgede gerçekleştirdiği onarım çalışmasının ardından eserin aynen yerinde korunduğunu, demir korkulukların ise onarıldığını belirtti. kapı etrafındaki gergiler ve statik destek ekipmanları ile çalışma genişletildi. Daha erken; Küçük çerçeve içindeki yazıt; Çevresindeki demir çerçeve de büyütüldü. Bölge sakinleri, dar şehir kapısı üzerinde yer alan kitabenin, altından geçen araçların kaza yapması veya sürtünmesi durumunda zarar görmesi riskini vurguladı. Metro istasyonunun bulunduğu surların yakınındaki alan aynı zamanda otopark olarak da kullanılıyor. Tarihi eserin bulunduğu alan da havadan görüntülendi. İBB’den yapılan açıklamada, Ceneviz surlarındaki onarım çalışmalarının aşamalı olarak devam ettiği, replikasının henüz hazır olmadığı, hazır olduğunda orijinal kitabenin müzeye taşınacağı belirtildi. Taşınma tarihi ve demir çerçevenin genişletilmesine ilişkin herhangi bir bilgi verilmedi.
“RESTORASYONA RAĞMEN KÖTÜ DURUMDA”
Mimari Restorasyon ve Kültür Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Mimar Serhat Şahin, “Restorasyona rağmen maalesef kötü durumda. Gerekli özen gösterilmiyor gibi görünüyor. Mimari Restorasyon ve Kültürel Mirasları Koruma Derneği Başkanı olarak Kültür Varlıklarını Koruma Derneği olarak ilgili koruma kurulundan aldığımız kararla İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin mevcut durumu kötü olduğundan, onu kaldırmak yerine replikasıyla değiştirmeye karar verdik. Ne yazık ki restorasyon sırasında bu müdahale yapılmadı. Önemi burada, dediğimiz gibi 700 yıllık bir yazıttan bahsediyoruz” dedi.
“ÇEVREDEKİ KÖTÜ ŞARTLAR NEDENİYLE KARAR VERDİK”
Yazıt hakkında bilgi veren Şahin, “Ortada Cenova’nın kurucu meleği Aziz George’un hacı var, her iki yanında da Doria ve Meruda ailelerinin ayrıcalıklarını gösteren armalar var. 2863 Sayılı Koruma Kanunumuz, evrensel değerde tarihi bir belge olan bir yazıttır.” “, kapının uluslararası düzenlemelere göre korunması gerekiyor. Maalesef varlığı ve yakın çevresindeki kötü koşullar nedeniyle 2019 yılı başında bu kararı aldık. İnşallah yetkililerimiz tarafından durum tekrar gözden geçirilecek ve gerekli tedbirler alınacaktır. Yanıkkapı adını verdiğimiz bu bölgede tek olduğunu söylediğimiz eser, koruma esaslarına uygun olarak İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne yerleştirilecek.” “Ne kaldırılacak?” dedi.
“ARMA GÜNCEL MÜHENDİSLİK YÖNTEMLERİ İLE KALDIRILABİLİRDİ”
“Evrensel değerleri olan bir yazıttan bahsediyoruz” diyen Şahin, “Mevcut kurallara uygun olmadığını söyleyebiliriz. Onarım çalışmalarında projeye uygun kararlar alındı; İlgili koruma kurulları, müdahale durumları yakın çevreyle birlikte meclisler aracılığıyla aktarıldı. Böyle bırakılmamalıydı. Eğer durum böyle olsaydı, “Onarılsaydı mevcut statik sorunlar giderilebilirdi.” çözüldü ve bu arma mevcut mühendislik yöntemleriyle kaldırılabilirdi. Kaldırılmaması tercih edildi. Tabi eğer yapılmışsa altyapısını hazırlamış ve savunma heyetlerinden geçirmiştik. Bu yapılabilirdi, korunabilirdi, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin izniyle replikası yapılıp halka açılabilirdi.” dedi.
“ÇALINMASI DA MEVCUTTUR”
Sahadaki çalışmalara ilişkin konuşan Şahin, “Biz hep uygulamalar diyoruz; sıradan bir dille konuşalım; sanki çamaşır suyundan çıkmış gibi. Derz dolgusu ile yapılan tamir tam bir tamir değil. Orjinal kullandığınızda ise tam tamir olmuyor. Yeni yapılan malzeme ve dolgu malzemeleriyle orijinal malzemeyi kaybedersiniz.Tabii ki yerinde kalmasını tercih ederdik.Mevcut kültürel altyapımız buna uygun değil.Maalesef hala orada.Katları silahlar ve kabartmalar da zarar görüyor. Hırsızlığa ve kötü niyetli müdahaleye açık. Vandalizme de maruz kalabiliyor. Üzerindeki kabartmalar fiziki şartlardan dolayı yavaş yavaş eriyor. Müzede “Korunması gerektiğini düşünüyorum” dedi. söz konusu.
“ARAÇLAR GEÇERKEN SÜRTÜNEBİLİR”
Kitabenin bulunduğu duvarın yanında dükkanı olan esnaf Selami Özkan, “Burada böyle bir şeyin olmasına şaşırdım, güzel bir şey. Demek ki dükkanımızın yanında tarihi bir mekanın yanında duruyorduk. Burada neredeyse 8-9 ay çalışma yapıldı, buralar yeniden düzenlendi ama hiç sökmediler. Tabii arabalar geçerken sürtünebiliyor, duvar bile çöktü ve burayı yeniden yaptılar” dedi.
